✅ اهمیت اندازهگیری فلزات سنگین موجود در آب و خوراک دام، طیور و آبزیان در آزمایشگاه فلزات سنگین
فلزات سنگین به عنوان بخشی از مواد زائد و آلوده کننده محیط زیست، موادی هستند که باید همواره در آزمایشگاه فلزات سنگین تحت کنترل و بررسی قرار گیرند. ورود مستقیم پساب فعالیتهای صنعتی به چاههای جذبی و رودخانهها، موجب آلودگی آب به وسیله فلزات سنگین میشود. این موضوع هنگامی مشکل آفرین میشود که بدانیم فلزات سنگین در خوراک دام، طیور و آبزیان، سلامت انسان را به صورت غیرمستقیم تهدید میکند. بنابراین باید حتما با استفاده از راه های مختلف، درصدد کنترل و اندازهگیری فلزات سنگین موجود در آب و همچنین درخوراک دام، طیور و آبزیان در آزمایشگاه فلزات سنگین برآییم.
وجود فلزات سنگین در آب، ازجمله مواردی است که به صورت مستقیم سلامت انسان را مورد تهدید قرار میدهد. علاوه بر این فلزات سنگین موجود در خوراک دام، طیور و آبزیان، تأثیر غیرمستقیمی بر زنجیره غذایی انسان گذاشته و سلامت او را به خطر می اندازد.
بنابراین باید حتما به این مسئله توجه نموده و آن را مورد بررسی قرار دهیم. ازجمله مهمترین کارهایی که در این زمینه نیاز به انجام آن وجود دارد، اندازهگیری مقدار فلزات سنگین در آب و خوراک دام، طیور و آبزیان در آزمایشگاه فلزات سنگین است.
آزمایشگاه فلزات سنگین
آزمایشگاه رسوب آب زیر مجموعه شرکت شیمیایی تحقیقاتی رسوب آب در سال 89 موفق به اخذ مجوز برای تاسیس آزمایشگاه شیمیایی و میکروبیولوژی از سازمان استاندارد، محیط زیست و دامپزشکی شد. با تاسیس آزمایشگاه فلزات سنگین در این مجموعه، گامی بلند در راستای انجام بهتر و دقیق تر پروژه های مربوط به این حوزه برداشته شد.
در ادامه این مقاله می خوانیم که آزمایشگاه فلزات سنگین چگونه می باشد و با نحوه انجام این آزمایش ها آشنا می شویم. همچنین می خواهیم مطالبی را در مورد آزمایشگاه اندازه گیری فلزات سنگین با دستگاه جذب اتمی بیان کنیم و با این دستگاه بیشتر آشنا شویم. از طرف دیگر، می خواهیم به بررسی روش اندازه گیری فلزات سنگین در خاک، آزمایش فلزات سنگین در آب، آزمایش فلزات سنگین در خوراک دام و طیور و آزمایش فلزات سنگین در مواد غذایی بپردازیم و مطالبی را هم در مورد آزمایشگاه رسوب آب بیان کنیم.
آزمایش فلزات سنگین در آزمایشگاه فلزات سنگین چگونه است؟
فلزات سنگین به عنوان فلز های سمی شناخته می شوند و چگالی آن ها ۵ برابر آب می باشد. به همین منظور، آن ها به عنوان آلاینده های محیطی هستند و در بدن موجودات و حیوان تجمع پیدا می کنند. به همین دلیل این فلزات سلامتی انسان و حیوانات را به خطر می اندازند.
همچنین می توان گفت کارشناسان محیط زیست و آزمایشگاه برای جلوگیری از خطرات و تهدیداتی که ممکن است فلزات سنگین به وجود بیاورند آنها را در آزمایشگاه فلزات سنگین مورد سنجش و اندازه گیری قرار می دهند. یکی از نکات بسیار مهم در انجام آزمایش فلزات سنگین این است که می بایستی از نتیجه صحیح آزمایش فلزات اطمینان پیدا کنیم و از کیفیت آن ها به درستی مطمئن شویم.
از آنجایی که فلزات سنگین به عنوان آلاینده های محیط زیست شناخته می شوند و جزو مواد زائد هستند، می بایستی به طور مکرر مورد بررسی و اندازه گیری قرار بگیرند و در آزمایشگاه های معتبر آن ها را آزمایش کنند. همچنین می توان گفت یکی از بهترین روش ها استفاده از دستگاه جذب اتمی برای آزمایش فلزات سنگین می باشد.
در آزمایشگاه رسوب آب نیز از دستگاه جذب اتمی استفاده می کنند. به همین منظور، دقت در این دستگاه از جمله مسائلی است که اهمیت بسیار زیادی دارد و باعث محبوبیت بیشتر آن شده است. همچنین می توان گفت اندازه گیری فلزات سنگین با دستگاه جذب اتمی برای اندازه گیری هر چه دقیق تر انجام می شود و از این دستگاه می توانند برای انجام آزمایش فلزات سنگین در آب نیز استفاده کنند.
دستگاه جذب اتمی استفاده شده در آزمایشگاه فلزات سنگین شامل بخش های مختلف و جزء های متفاوتی است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- منابع تابش
- جزء اتم ساز
- جزء آشکار ساز
- شکاف
همچنین می توان گفت برای انجام این آزمایش ها در آزمایشگاه فلزات سنگین هنگام استفاده از دستگاه جذب اتمی، می بایستی از لامپ توخالی استفاده کنند که دارای قطعات مختلفی از جمله یک استوانه شیشه ای می باشد.
در ادامه با آزمایشگاه فلزات سنگین، آزمایشگاه همکار فلزات سنگین و آزمایشگاه اندازه گیری فلزات سنگین در خاک، مواد غذایی و…. بیشتر آشنا می شویم.
روش اندازه گیری فلزات سنگین در خاک و انجام آزمایش فلزات سنگین در آب در آزمایشگاه رسوب آب:
برخی از عناصر موجود در پوسته زمین، به وسیله فرآیندهای صنعتی و به صورت مواد زائد وارد چرخه محیط زیست میشوند. فلزات سنگین از جمله این عناصر بوده که سمی و خطرناک نیز محسوب میشوند. در نظر داشته باشید که ورود این فلزات به زنجیره غذایی موجب تجمع آنها در بافتهای زندهای موجودات شده و این مسئله باعث پدید آمدن مشکلاتی در سلامتی انسانها است. در نتیجه اندازهگیری و بررسی اثرات فلزات سنگین بر سلامتی انسان از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.
برخی از فلزات سنگین چنانچه در غلظتهای کم وجود داشته باشد، نهتنها ضرری نداشته، بلکه ارزش غذایی نیز دارند. از جمله این فلزات میتوان به آهن، روی، مس، منگنز، کبالت و مولیبدن اشاره نمود. اما درصورتیکه همین فلزات در غلظتهای بالا وارد آب شوند، اثرات بازدارنده داشته و به صورت مواد سمی ظاهر میشوند. برخی فلزات سنگین حتی در صورت وجود غلظتهای کم نیز بهعنوان عوامل سمی شناخته میشوند. از جمله این فلزات سمی میتوان به سرب، جیوه، کادمیم، کروم و آرسنیک اشاره کرد.
استاندارد ملی به شماره استاندارد 1053، مرجعی برای بررسی استاندارد فلزات سنگین در آب میباشد. بنابراین اهمیت فلزات سنگین در آب و تبعاتی که این موضوع میتواند به وجود بیاورد، از جمله مهمترین مسائلی است که باید آن را بررسی نمود.
ویدئویی که برایتان آماده کردهایم، به منظور آشنایی بیشتر شما با آزمون فلزات سنگین تهیه شدهاست:
در آزمایشگاه فلزات سنگین، انجام آزمایش ها به دقت بسیار زیادی نیاز دارد. به عنوان مثال می توان گفت دقت در انجام آزمایش فلزات سنگین در آب اهمیت بسیار بالایی دارد؛ چرا که مواد وارد شده به آب دارای غلظت زیادی هستند و به صورت سم در آب ظاهر می شوند.
همچنین می توان گفت برخی از فلزات سنگین نیز که دارای غلظت کمتر می باشند، جزو مواد سمی هنگام وارد شدن در آب می باشند. بنابراین اهمیت فلزات سنگین در آب به گونه ای است که کارشناسان در آزمایشگاه فلزات سنگین می بایستی آن ها را مورد بررسی قرار دهند و می توان گفت یکی از نکات بسیار مهم در آزمایشگاه ها، بررسی استاندارد فلزات سنگین می باشد.
علاوه بر این روش اندازه گیری فلزات سنگین در خاک نیز می بایستی با دقت انجام شود که این اندازه گیری با کمک دستگاه جذب اتمی انجام می شود. به همین منظور با انجام آزمایش فلزات سنگین در خاک می توان از وجود مواد سمی در آن جلوگیری کرد و این فلزات را مورد آزمایش قرار داد.
در جدول زیر میتوانید اسامی فلزات سنگینی که مقادیر آنها در آب نیاز به اندازهگیری دارد مشاهده کنید:
آنتیموان Antimony | منگنز Manganese |
آرسنیک Arsenic | نیکل Nickle |
باریم Barium | سرب Lead |
کادمیوم Cadmium | سلنیوم Selenium |
کروم chrome | روی zinc |
مس copper | آلومینیوم Aluminum |
آهن Iron | مولیبدن Molybdenum |
جیوه Mercury | وانادیم Vanadium |
فلزات سنگین در خوراک دام و طیور
بیشک یکی از اصلیترین مسائلی که هنگام پرورش دام، طیور و آبزیان باید مورد توجه و بررسی واقع شود، مسئله تغذیه آنهاست. استفاده از غذای سالم یکی از مهمترین دغدغههای انسان امروزی است. از جمله مسائل مهم در زمینه آلودگی مواد غذایی، وجود فلزات سنگین در خوراک دام، طیور و آبزیان میباشد. این موضوع به علت ورود غیرمستقیم خوراک دام، طیور و آبزیان به زنجیره غذایی انسان است.
اگر در خوراک این موجودات فلزات سنگین وجود داشته باشد، به مرور زمان مسئله تجمع این فلزات در بافت زنده پدید میآید. بنابراین باید فلزاتی مانند موارد ذکر شده در جدول زیر، حتماً مورد اندازهگیری و بررسی قرار گیرد:
جیوه Mercury | کادمیوم Cadmium |
آرسنیک Arsenic | سرب Lead |
یکی از نکات مهم هنگام پرورش دام و طیور، تغذیه آن ها می باشد. چرا که آلودگی در تغذیه می تواند در سلامتی آن ها تاثیر بسیاری داشته باشد و یکی از مسائل مهم در آلودگی مواد غذایی، وجود فلزات سنگین در خوراک دام و طیور می باشد.
به همین دلیل می توان گفت با انجام آزمایش فلزات سنگین در خوراک دام و طیور در آزمایشگاه های معتبر، می توان از وجود هر گونه آلودگی جلوگیری کرد.
از جمله فعالیتهای آزمایشگاه تشخیص دامپزشکی انوشه، به عنوان زیرمجموعه شرکت رسوب آب و همچنین با همکاری سازمان دامپزشکی تهران، اندازهگیری فلزات سنگین در خوراک دام و کنترل کیفی آن است. این آزمایشگاه با تحلیل و اندازهگیریهای خود میتواند به کارخانهها و شرکتهای خوراک دام در سرتاسر کشور یاری برساند.
اندازه گیری فلزات سنگین در موادغذایی در آزمایشگاه رسوب آب
انسان ها با خوردن مواد غذایی که دارای فلزات سنگین می باشند ممکن است این مواد سمی را وارد بدن خود کنند و سلامتی شان را به خطر بیندازند. به همین دلیل با انجام آزمایش فلزات سنگین در مواد غذایی از ایجاد مشکل و خطر های جبران ناپذیر جلوگیری می کنند.
علاوه بر توضیحاتی که در بالا بیان کردیم، این فلزات سنگین می توانند از طریق مصرف های انسانی و حیوانات و طیور، در محیط زیست ها نیز آلودگی های بسیاری را به وجود بیاورند که این آلودگی ها می تواند برای سلامتی انسان ها مضر باشد و خطراتی را برایشان به وجود بیاورد.
خدمات آزمایشگاه فلزات سنگین رسوب آب :
در ادامه با آزمایشگاه همکار فلزات سنگین آشنا می شویم تا افراد بتوانند به راحتی آزمایشگاه معتبر خود را انتخاب کنند و فلزات سنگین را مورد بررسی، آزمایش و اندازه گیری قرار دهند.
آزمایشگاه همکار فلزات سنگین :
آزمایشگاه فلزات سنگین رسوب آب معتمد محیط زیست، استاندارد، دامپزشکی و دارنده گواهینامه 17025 جهت اندازه گیری فلزات سنگین از دستگاه جذب اتمی استفاده می کنند تا بتوانند به راحتی آزمایش های فلزات سنگین را انجام دهند و از ایجاد هر گونه خطر ناشی فلزات سنگین، جلوگیری کنند.
خلاصه این که افراد می توانند برای انجام آزمایش فلزات به آزمایشگاه فلزات سنگین رسوب آب مراجعه کنند تا با کیفیت بسیار بالا این آزمایش ها را انجام دهند. به عبارت دیگر می توان گفت یکی از نکات بسیار مهم برای انجام این آزمایش ها، مراجعه به آزمایشگاه معتبر می باشد تا از نظر کیفیت و صحت نتیجه، هیچ گونه مشکلی به وجود نیاید.
در آزمایشگاه رسوب آب، با چه دستگاهی فلزات سنگین موجود در آب و خوراک دام، طیور و آبزیان را اندازهگیری میکنند؟
اندازهگیری دقیق فلزات سنگین موجود در آب و خوراک دام و طیور، از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این بین استفاده از دستگاه جذب اتمی جهت تجزیه فلزات سنگین موجود بسیار مهم است.
یکی از ایدهآلترین روشها برای آزمایش فلزات سنگین موجود در آب و همچنین خوراک دام، طیور و آبزیان، استفاده از دستگاه جذب اتمی همراه با کوره است. دقت این دستگاه از جمله مسائلی است که باعث شده استفاده از آن بیش از پیش محبوبیت پیدا کند. به همین دلیل آزمایشگاه رسوب آب نیز از دستگاه جذب اتمی کوره به منظور اندازهگیری هرچه دقیقتر میزان فلزات سنگین موجود در آب استفاده میکند.
عمل مداخله چیست؟
این امکان وجود دارد که داخل نمونه، مواد شیمیایی دیگری نیز علاوه بر فلزات سنگین وجود داشته باشد. این موضوع باعث به وجود آمدن دخالتهایی در فرآیند اندازهگیری این فلزات میشود. به عبارت دیگر این مواد شیمیایی باعث کاهش یا افزایش میزان فلزات سنگین میشوند. اضافه کردن برخی عوامل مداخله کننده و یا کنترل دما، ازجمله راههایی است که باعث خنثی شدن اثرات مداخله کنندههای شیمیایی در این آزمایش میشود.
چنانچه خصوصیات فیزیکی محلول استاندارد و نمونه با یکدیگر تفاوت داشته باشد، عمل مداخله را انجام میدهیم. این عمل در سه صورت دیگر نیز انجام می شود:
- وجود مقادیر بالایی از نمکهای غیرقابلحل یا اسید در نمونه
- به کار بردن حلالهای مختلف به منظور آمادهسازی نمونه
- تفاوت دمای محلولهای استاندارد و نمونه با یکدیگر
کوره:
اولین روش تجزیه غیر شعلهای، کوره است. این دستگاه شامل دو قسمت اساسی است. اولین قسمت یک الکترود بوده که محل قرارگیری نمونه نیز هست. قسمت دوم یک لوله گرافیتی در نظر گرفته شده است. این لوله توسط یک مقاومت گرم میشود. بنابراین این قسمت همواره در درجه حرارت بالایی نگه داشته میشود.
اکنون شما را با سه مرحله این کار آشنا میکنیم. این مراحل شامل خشک کردن، خاکستر شدن و اتمی کردن میباشد.
الف) مرحله خشک کردن:
در این مرحله ابتدا دمای کوره را از نقطه جوش حلال کمی بالاتر قرار میدهیم. بر اثر این عمل حلال از محلول نمونه تبخیر میشود. به طور معمول برای اندازهگیری فلزات سنگین، کوره را برای مدت 30 ثانیه در دمای 110 درجه سانتیگراد قرار میدهند. این موضوع مهم است که برای جلوگیری از پخش شدن، باید در مرحله خشک کردن دما را در حد پایینی نگاه داشت. پس از انجام این مرحله، نمونه به صورت جامد قابل مشاهده میباشد.
ب) مرحله خاکستر شدن:
در این مرحله جریان منبع ثانویه افزایش مییابد. این کار برای خاکستر کردن نمونه صورت میگیرد. البته دمای کوره را باید با توجه به نوع نمونه یعنی آب، خوراک دام، خوراک طیور یا هر ماده غذایی دیگر تنظیم نمود.
ج) مرحله اتمی کردن:
در این مرحله دما را به اندازه ای افزایش میدهند که اتمهای مجزای جزء، مورد تجزیه واقع شوند. دمای کوره طی پنج ثانیه به 2000 الی 3000 درجه سانتیگراد میرسد. در این مرحله از اندازهگیری فلزات سنگین موجود در نمونه، میزان جذب آنها اندازهگیری میشود.
اجزاء دستگاه جذب اتمی:
دستگاه جذب اتمی که به منظور اندازهگیری فلزات سنگین در آب و خوراک دام، طیور و آبزیان استفاده میشود، شامل چهار جزء میباشد:
- منبع تابش
- اتم ساز
- تکفام کننده و شکاف
- آشکارسازها
لامپ کاتد توخالی
در ابتدا باید بدانید برای اندازهگیری هر فلز سنگین، لامپ کاتد توخالی مخصوصی وجود دارد. این لامپ شامل یک استوانه شیشهای، یک آند و یک کاتد است.
کاتد این لامپ از فلز سنگین مورد نظر ساخته میشود. همچنین شکل آن به صورت سیلندری با قطر 3 الی 5 میلیمتر است. آند نیز معمولاً به شکل یک سیم باریک از جنس تنگستن و… ساخته میشود.
آزمایشگاه رسوب آب پس از سال ها تجربه و پژوهش، تجربیات فراوانی در زمینه اندازهگیری فلزات سنگین در آب و فلزات سنگین در خوراک دام، طیور و آبزیان کسب کرده است. این آزمایشگاه میتواند با استفاده از دانش و تجربیات ارزشمند خود، به تولیدکنندگان آب آشامیدنی بستهبندیشده و خوراک دام، طیور و آبزیان، خدمات کاملی ارائه دهد. بیشک خدمات ارائه شده به این شرکتها و تولیدکنندگان، در جهت ارائه محصولاتی با کیفیت بالاتر است.