✅ مقاله پیش رو به یکی از مهم ترین آزمایش های آب، یعنی آزمایش استخر آب شنا به منظور کنترل بهداشتی آب استخر اختصاص یافته است. از آنجا که بسیاری از بیماری های پوستی و عفونی از طریق آب استخر آلوده به انسان منتقل می شود، باید آزمایش میکروبی آب استخر شنا به صورت هفتگی و ماهانه صورت پذیرد. در این مقاله به چگونگی انجام این آزمایش ها و استانداردهای لازم برای گندزدایی آب استخر می پردازیم.
چرا آزمایش استخر آب شنا الزامی است؟
یکی از پرطرفدارترین و لذتبخش ترین ورزش ها به خصوص در فصل های گرم سال، شنا است. اما یکی از مسائلی که باعث اهمیت فراوان بهداشت استخرهای شنا می شود، استفاده همزمان تعداد زیادی از افراد است. بنابراین همواره باید مشکلات بهداشتی استخر را مدنظر قرار داده و در صدد بررسی میزان آلودگی آب برآمد.
به همین دلیل باید نمونه برداری و انجام آزمایش استخر آب، براساس استانداردهای روز دنیا انجام شود. همچنین ارائه گزارش در خصوص وضعیت کیفی آب استخرهای شنا و ارائه راهکارهای مناسب به منظور برطرف کردن نواقص احتمالی در سیستم های تصفیه، از جمله مسائلی است که آزمایشگاه رسوب آب در همکاری با سازمان حفظ محیط زیست، سازمان دامپزشکی و سازمان ملی استاندارد ایران به آن ها می پردازد.
خطراتی که در آب استخر پدید می آید، به سه دسته شیمیایی، فیزیکی و میکروبی تقسیم می شوند. مهم ترین خطر را می توان خطر میکروبی و بیماری های ناشی از آن دانست. بنابراین باید همواره با انجام آزمایش های لازم در آزمایشگاه آب، به بررسی و مراقب از کیفیت آب استخر پرداخت.
انواع آزمایش استخر آب شنا
مطابق استاندارد ملی ایران به شماره 9412، آزمایش های آب استخر شنا در سه گروه آزمایش شیمیایی آب استخر شنا، آزمایش فیزیکی آب استخر شنا و آزمایش میکروبی آب استخر شنا تقسیم بندی شده است. در همین راستا باید همواره به کنترل آب استخرهای شنا با استفاده از استانداردهای بهداشتی پرداخت. برای مطلع شدن از حد مجاز پارامترهای استاندارد ملی ایران، می توانید قسمت بعد را مطالعه کنید.
پارامترهای شیمیایی و فیزیکی آزمایش استخر آب شنا
پارامترهای ذکر شده شامل این موارد است: ph، دما، قلیائیت، شفافیت و کلر آزاد. در این قسمت به بررسی جداگانه هر کدام از این پارامترها می پردازیم.
کلر باقیمانده آب استخر شنا
از جمله مسائلی که باید در آزمایش استخر آب شنا مورد توجه قرار گیرد، آزمایش کلر باقیمانده برای دفعات متعدد است. ضمنا نمونه های برداشته شده باید از دو قسمت کم عمق و عمیق استخر باشد. مقدار کلر آب استخر شنا به ph آب استخر وابسته است. به صورت معمول مقدار کلری که باید در آب باقی بماند، بین 1 تا 3 میلی گرم در نظر گرفته می شود.
درجه حرارت
بسیاری از واکنش های شیمیایی در سیستم های طبیعی، به دما حساس بوده و از آن تاثیر می گیرند. همچنین دما اثر بسیار زیادی بر روی حلالیت گازها در آب دارد. ضمنا درجه حرارت بالا بر روی میزان قدرت گندزداها نیز تاثیر گذاشته و با فعالیت آن ها ارتباط مستقیم خواهد داشت. به صورت کلی دمای آب استخر شنا باید همواره کنترل شده و هیچ گاه از 29 درجه سانتی گراد بیشتر نشود.
شفافیت آب استخر
یکی از مهم ترین ویژگی های ظاهری آب استخرهای شنا، شفافیت آن است. اهمیت این موضوع در فراهم آوردن شرایط مطلوب و خوشایند برای مصرف کنندگان است. عدم فیلتراسیون مناسب، ایجاد رنگ، بالا بودن میزان قلیائیت، وجود ذرات معلق در آب استخر شنا و وجود ذرات مختلف بر روی بدن شناگران، از دلایل ایجاد کدورت در آب استخر می باشد.
رنگ استخر آب شنا
دومین ویژگی ظاهری مهم آب استخر شنا، رنگ است. چنانچه رنگ آب استخر شنا سبز باشد، متوجه وجود جلبک در آن می شویم. ضمنا رنگ قرمز موجود در آب نیز به علت خوردگی مس می باشد. به همین دلیل باید برای مناسب نگه داشتن این ویژگی ظاهری مهم آب استخر شنا، همواره به فیلتراسیون صحیح و آزمایش استخر آب شنا از نظر رنگ، توجه کافی را داشت.
ph
ph در نظر گرفته شده برای آب استخر شنا، باید بین 7.2 تا 8 باشد. برای تنظیم پی اچ آب استخر، نیازمند تجهیزاتی هستیم که وظیفه آن ها اضافه کردن مواد شیمیایی مناسب به آب می باشد. البته افزودن این مواد شیمیایی، باید در شرایط ایمن و طبق پروتکل های لازم صورت پذیرد تا برای شناگران منجر به خطر نشود. این خطر می تواند به علت تماس بدن آن ها با مواد شیمیایی غلیظ صورت گیرد.
پارامترهای میکروبی آزمایش استخر آب شنا
به طور معمول میکروارگانیسم هایی که در آب استخر شنا وجود دارد، برای سلامت انسان خطرناک نخواهند بود.
البته میکروارگانیسم های موجود در آب که شامل ویروس ها، جلبک ها و قارچ ها هستند، در روش های تصفیه آب استخر شنا، گندزدایی به وسیله uv و کلرزنی از بین می روند. اما آلودگی ثانویه ای که مشکلات میکروبی ایجاد می کند، به علت تماس آب با ادرار، پوست و ترشحات بینی و دهان است.
به صورت کلی می توان پارامترهای آزمایش میکروبی آب استخر شنا به همراه حد مجاز هر یک از آن ها را به صورت زیر تقسیم بندی کرد:
- شمارش کلی
- اشرشیاکلی
- استافیلوکوکوس
گندزدایی آب استخر شنا
مقدار مواد مورد نیاز برای گندزدایی استخر، باید حدود 10 میلی گرم بر لیتر در نظر گرفته شود. این مواد می تواند کلر و یا موارد مشابه آن باشد. همچنین تزریق کننده های مواد گندزدایی کننده نیز باید قادر باشند این مقدار از مواد مورد نیاز را تامین نمایند تا در شرایط خاص، به منظور گندزدایی اشباعی آب استخر استفاده شوند. از دیگر نکات در این زمینه ممنوع کردن ورود شناگران به آب، در طول مدت زمان گندزدایی است. این مدت زمان معمولاً بین 1 تا 4 ساعت طول می کشد.
آزمایشگاه های مختلفی امکان انجام آزمایش های میکروبی و شیمیایی آب استخر را دارا هستند. آزمایشگاه رسوب آب به عنوان یکی از این مراکز، آزمایش های دوره ای میکروبی و شیمیایی را تحت نظارت سازمان استاندارد ایران و به منظور اطمینان از کیفیت آب استخر شنا به انجام می رساند.