اخبار و مقالات

پکیج تصفیه فاضلاب (ویرایش ۲۰۱۸)

پکیج تصفیه فاضلاب چیست؟

احتمالاً شما به دنبال اطلاعات کاملی درباره پکیج تصفیه فاضلاب و روش های تصفیه فاضلاب هستید.

 با خواندن این مطلب به طور کامل با مفهوم تصفیه فاضلاب، روش های مختلف آن و راهی برای انتخاب بهترین روش، آشنا خواهید شد .

با توجه به اینکه مقدار نمک های معدنی محلول در فاضلاب به مراتب کم تر از آب دریاهای آزاد می باشد. استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده به کمک پکیج تصفیه فاضلاب به جای آب شیرین جهت آبیاری کشاورزی به مراتب ارزان تر از شیرین سازی آب دریاهای شور می باشد. در ایران که در بسیاری از نقاط آن، مردم با کمبود آب شیرین مواجه هستند، می توان به کمک دستگاه تصفیه فاضلاب در مصرف آب شیرین مورد استفاده در آبیاری کشاورزی صرفه جویی نماید .

اصول کلی تصفیه فاضلاب

هدف از تصفیه فاضلاب صنعتی چیست ؟

  • گرفتن مواد معلق و شناور از فاضلاب
  • اکسیداسیون مواد ناپایدار آلی موجود در فاضلاب و تبدیل آنها به موادی پایدار مانند نیترات ها، سولفات ها و سپس ته نشین ساختن و جداسازی مواد
  • جداسازی مواد سمی محلول و نامحلول از فاضلاب نظیر ترکیبات فلزهای سنگین
  • گندزدایی و کشتن میکروب ها در فاضلاب

روش های تصفیه فاضلاب چه به صورت مصنوعی که در تصفیه خانه انجام می گیرد و چه به صورت طبیعی و خودبخودی رخ می دهد به سه گونه ممکن است انجام شود :

  • تصفیه فاضلاب مکانیکی یا تصفیه فاضلاب فیزیکی
  • تصفیه فاضلاب زیستی یا تصفیه فاضلاب بیولوژیکی
  • تصفیه فاضلاب شیمیایی

تصفیه فاضلاب مکانیکی یا تصفیه فیزیکی

تصفیه فاضلاب فیزیکی از یک رشته فرآیندهایی تشکیل شده است که در آنها تنها از خواص مکانیکی و فیزیکی برای جداسازی مواد خارجی معلق در فاضلاب استفاده می شود.

مهمترین روشهای فیزیکی متداول در تصفیه فاضلاب عبارتند از :

الف : گذرانیدن فاضلاب از صافی ها و گرفتن مواد معلق موجود در آن.

ب: ته نشین کردن مواد معلق در فاضلاب و جداسازی آنها.

ج: شناور نمودن مواد معلق و گرفتن آنها از سطح فاضلاب.

باید توجه داشت که در هر یک از روش های نامبرده، تصفیه فاضلاب زیستی در تصفیه فاضلاب نیز به صورت خودبخودی و توام با تصفیه ی فیزیکی فاضلاب انجام می گیرد ولی مقدار و اثر آن در برابر تصفیه ی فیزیکی ناچیز است. تصفیه ی شیمیایی فاضلاب نیز تنها هنگامی که بهمراه تصفیه ی فیزیکی فاضلاب انجام می گیرد که از مواد شیمیایی برای تند نمودن و تشدید پدیده های فیزیکی استفاده شود.

صاف کردن فاضلاب

هدف از صاف کردن فاضلاب عبارتست از گذرانیدن آن از صافی هایی که بتوانند مواد معلق فاضلاب را در خود نگاه داشته و مایع آن را از خود عبور دهند.

مهمترین روش های متداول در پکیج تصفیه فاضلاب برای صاف کردن فاضلاب عبارتند از :

الف : آشغالگیری

آشغالگیری نخستین تصفیه ایست که در پکیج تصفیه فاضلاب انسانی و تصفیه فاضلاب بهداشتی انجام می گیرد و در ضمن آن، مواد معلق درشت را از فاضلاب جدا می سازند. آشغالگیری معمولا با کمک تورهای سیمی و یا بوسیله میله هایی که به صورت مایل در امتداد جریان فاضلاب قرار داده می شوند انجام می گیرد.

ب : صاف کردن با کمک ماسه

این روش بیشتر برای تصفیه نهایی فاضلاب و زلال سازی آن بکار می رود. در این روش مواد معلق بسیار ریز مانند خاکشیر ها و تخم انگل ها که غالباً در برابر تجزیه بسیار مقاوم هستند گرفته می شوند.

ج : ته نشین کردن مواد معلق

روش ته نشین کردن مواد معلق در فاضلاب، مهمترین روش تصفیه فاضلاب است که در بیشتر تصفیه فاضلاب های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. اساس کار روش ته نشینی این است که با کاهش سرعت جریان در استخرهایی، امکان ته نشین شدن مواد معلق در فاضلاب را به وجود می آورد.

حجم یک استخر ته نشینی را می توان به چهار منطقه تقسیم نمود:

  • منطقه ی ورودی که توسط آن فاضلاب در استخر پخش می گردد.
  • منطقه ی ته نشینی که درآن ذرات معلق فاضلاب ته نشین می شوند.
  • منطقه ی جمع شدن لجن که درآن ذرات ته نشین شده متراکم گشته و تشکیل لجن را می دهند.
  • منطقه ی خروجی که توسط آن فاضلاب ته نشین شده از استخر بیرون می رود.

د : شناور سازی مواد معلق

در فاضلاب های شهری همیشه مقداری از مواد معلق، سبک بوده و دارای وزن مخصوص کمتر از وزن مخصوص فاضلاب می باشند. برای جداسازی چنین موادی باید از روش شناور سازی و بالا آوردن آنها تا سطح فاضلاب در استخر استفاده نمود.

مواد سبکی که ممکن است در فاضلاب های شهری یافت شوند عبارتند از:

چربی های حیوانی، روغن های نباتی و ترکیبات گوناگون نفتی. مقدار مواد نامبرده در فاضلاب های شهری کم و حدود یک لیتر در شبانه روز برای هر هزارنفر می باشد. بنابراین در تصفیه فاضلاب شهری نیازی به استخرهای ویژه چربی گیری نبوده و برای جداسازی مواد معلق سبک از استخرهای ته نشینی استفاده می شود.

ه : تصفیه ی زیستی یا بیولوژیکی

در یک تصفیه فاضلاب هرگاه تصفیه ی مکانیکی برای کاهش آلودگی فاضلاب کافی نباشد، از باکتری های هوازی و یا بی هوازی برای ادامه ی تصفیه فاضلاب استفاده می نمایند. کار یکان های تصفیه زیستی در تصفیه فاضلاب همانا تشدید عملی است که به طور خود بخودی در طبیعت رخ می دهد. یعنی با ایجاد محیطی مناسب برای رشد و افزایش تعداد باکتری های نامبرده، مدت زمان تصفیه طبیعی را که ممکن است به چندین روز برسد به چند ساعت کاهش می دهند.

انواع باکتری ها

دو گروه باکتری های هوازی و بی هوازی جزو گروه باکتری های ساپروفیت هستند که مواد غذایی خود را برخلاف باکتری های انگلی از اجساد و پس مانده موجودات زنده تامین می کنند و به همین دلیل این دسته از باکتری ها کارگران تصفیه فاضلاب نامیده می شوند.

باکتری های نیترات ساز

برای تصفیه فاضلاب، گروهی از باکتری های هوازی موجود در فاضلاب بنام باکتری های نیترات ساز وجود دارند که در شرایط مناسب محیط زیست به ترکیبات ازت دار مانند آمونیاک موجود در فاضلاب اثر کرده، آنها را به ترتیب تبدیل به نیتریت و نیترات می نمایند.

باکتری های نیترات زدا

همچنین در تصفیه فاضلاب، گروه دیگری از باکتری ها بنام باکتری های نیترات زدا هستند که در محیطی بدون اکسیژن به نیترات ها اثر کرده آنها را نخست به نیتریت ها و سپس به گاز ازت تبدیل و از فاضلاب بیرون می برند.

 شرایط محیطی باکتری های هوازی و بی هوازی

تاثیر دما

همانند سایر میکروارگانیسم ها، درجه ی گرما و درجه ی اسیدی (PH) فاضلاب و نیز مقدار اکسیژنی که به صورت مولکولی و محلولی و یا به صورت اتمی در ترکیبات گوناگون موجود در فاضلاب یافت می شوند، در مرگ و زندگی و شدت فعالیت باکتری ها فزونی یافته و به ازای هر ده درجه ی سانتیگراد این فعالیت تقریباً دو برابر میگردد.

تاثیر pH

باکتری ها محیط اسیدی پایین تر از PH=4 و محیط قلیایی بالاتر از PH=9.5 را نمی توانند تحمل کنند. مناسب ترین درجه ی اسید برای زندگی و رشد باکتری ها بین 5/6 تا 5/7 درجه است. در هر صورت در تصفیه فاضلاب، تغییر ناگهانی درجه ی اسیدی فاضلاب در کاهش فعالیت و حتی مردن باکتری ها اثری چشم گیر دارد.

با توجه به آنچه گفته شد برای بررسی بیشتر در تصفیه ی زیستی باید نخست آنرا به انواع زیر تقسیم نمود:

  • تصفیه فاضلاب زیستی با کمک باکتری های هوازی.
  • تصفیه فاضلاب زیستی با کمک باکتری های بی هوازی.
  • تصفیه فاضلاب زیستی با کمک باکتری های هوازی نیترات ساز و باکتری های بی هوازی نیترات زدا.

تصفیه ی شیمیایی

اساس کار در تصفیه ی شیمیایی بر کاربرد مواد شیمیایی در فاضلاب قرار دارد. در تصفیه فاضلاب، مواد شیمیایی مانند کلرورفریک و انواع مختلف پلیمرها را برای تاثیر گذاشتن روی مواد خارجی نامحلول و کلوییدی و یا مواد محلول در فاضلاب بکار می برند. بجز این، از مواد شیمیایی مانند کلر برای گندزدایی و کشتن میکروب های موجود در فاضلاب و نیز برای کاهش بو در تصفیه فاضلاب استفاده می شود.

کاربرد تصفیه شیمیایی

روش های تصفیه ی شیمیایی بجز موارد یاد شده ،کمتر در تصفیه فاضلاب شهری مورد استفاده قرار می گیرند و این روش ها بیشتر در تصفیه فاضلاب های صنعتی بکار می روند. اما به علت استفاده ی روز افزون از مواد شیمیایی در زندگی روزمره و ورود این مواد به فاضلاب های شهری مساله تصفیه ی شیمیایی در تصفیه فاضلاب شهری نیز کم کم مورد توجه قرار می گیرد.

  • استفاده از مواد شیمیایی برای تاثیر روی مواد خارجی محلول در فاضلاب

مهمترین مواردی که از مواد شیمیایی برای تاثیر روی مواد خارجی محلول در فاضلاب استفاده می شود عبارتند از :

الف : خنثی سازی

همانطور که در تصفیه فاضلاب زیستی ملاحظه شد، درجه ی اسیدی فاضلاب در میزان فعالیت باکتری ها اثری چشم گیر دارد. در صورتی که فاضلاب هنگام ورود به تصفیه خانه درجه ی اسیدی کمتر از 5/6 و یا بیشتر از 5/8 داشته باید نخست با افزودن مواد اسیدی یا ترکیبات بازی، به فاضلاب حالت خنثی دهند. فاضلاب های شهری برخلاف فاضلاب های صنعتی به علت اینکه حالتی تقریباً خنثی دارند، نیاز به عمل خنثی سازی ندارند.

ب: اکسیداسیون

گاهی از مواد شیمیایی اکسید کننده برای پایدار نمودن و جداسازی مواد خارجی محلول در فاضلاب استفاده می شود. در مراحل تصفیه فاضلاب شهری معمولاً از باکتری های هوازی استفاده می شود.

ج: احیا

برای تجزیه ی مواد خارجی محلول در تصفیه فاضلاب میتوان از مواد شیمیایی مانند متانول و یا از روش تعویض یون بجای باکتری ها برای احیا و جداسازی ازت و نظایر آن استفاده نمود.

د: تعویض یون

برای تبدیل مواد خارجی محلول به مواد خارجی نامحلول و آماده سازی آن مواد برای ته نشینی می توان از مواد شیمیایی کمک گرفت.

  • استفاده از مواد شیمیایی برای تاثیر روی مواد خارجی نامحلول در فاضلاب

مهمترین روش هایی که با کمک مواد شیمیایی برای جداسازی مواد معلق موجود در تصفیه فاضلاب استفاده می شوند عبارتند از :

الف: انعقاد یا لخته سازی

هدف از انعقاد یا لخته کردن در تصفیه فاضلاب عبارتست از اینکه با کمک مواد شیمیایی، مواد معلق سبک و به ویژه مواد نیمه محلول و کلوییدی شکل را به صورت لخته ها و قطعات بزرگی درآورده تا در اثر وزن خود ته نشین شوند.

از مهمترین مواد منعقد کننده در فاضلاب عبارتند از:

پلیمرها و پلی الکترولیت ها، سولفات و هیدرات آلومینیوم، کلرور و هیدرات دو و سه ظرفیتی آهن، خاک رس و آب آهک.

با افزودن مواد منعقد کننده به فاضلاب چه پدیده ای رخ می دهد:

مقدار لجن بدست آمده در استخرهای ته نشینی را دو تا سه برابر افزایش می دهد و در نتیجه حجم منبع های هضم لجن و مقدار گاز تولید شده افزایش می یابند. بجز آن هر واحد لجنی که با کمک مواد شیمیایی تهیه می شود گاز بیشتری تولید می کند. به عبارت دیگر افزودن مواد منعقد کننده، درجه ی تصفیه فاضلاب را افزایش داده و مانند آنست که یک تصفیه ی زیستی ناقص نیز انجام گرفته باشد.

دستگاه های اضافه کننده مواد شیمیایی به فاضلاب

از آنجایی که مقدار مصرف مواد منعقد کننده به درجه ی اسیدی (PH) فاضلاب بستگی دارد، دستگاه های خودکاری ساخته شده که پس از تعیین مداوم درجه ی اسیدی فاضلاب، مقدار ماده ی منعقد کننده مصرفی را تغییر می دهد. استفاده از مواد منعقد کننده در تصفیه فاضلاب، بیشتر برای فاضلاب های صنعتی و یا فاضلاب های شهرهایی که مؤسسات صنعتی فراوانی دارند مناسب است و در این صورت گاهی از تصفیه فاضلاب زیستی نیز صرفه نظر می گردد.

ب: شناورسازی

برعکس عمل لخته سازی وته نشینی، می توان برای تشدید عمل جداسازی مواد سبک موجود در فاضلاب از مواد شیمیایی استفاده نمود. این مواد شیمیایی موجب می شوند که ذرات هوا به مواد معلق فاضلاب چسبیده، وزن مخصوص آنها را کاهش داده و موجب افزایش سرعت بالاروندگی آنها شوند. در این روش تصفیه فاضلاب معمولاً مواد معلق در فاضلاب به صورت کف در سطح استخر پدیدار گردیده و جمع آوری می گردند.

کاربرد فرآیند شناورسازی

فرآیند شناورسازی بیشتر در تصفیه فاضلاب های صنعتی بکار می رود و استفاده از این روش در تصفیه فاضلاب شهری تنها ممکن است برای تغلیظ لجن بکار رود. گاهی از این روش برای بازیابی دوباره ی مواد با ارزشی که همراه پساب کارخانه ها تلف می شوند نیز استفاده می شود.

ج: جذب سطحی

برخی از مواد شیمیایی مانند کربن فعال به علت خاصیت جذب سطحی زیاد می توانند ذرات معلق و کلوییدی موجود در فاضلاب را جذب کنند. استفاده از اینگونه مواد در صافی های ماسه ای بویژه برای رنگ زدایی پساب برخی از کارخانه ها مفید می باشد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *