وجود مایکوتوکسین ها در محصولات مختلف یک نگرانی جهانی است، زیرا پیامدهای قابل توجهی برای ایمنی غذا و خوراک، امنیت غذایی و تجارت بین المللی دارد. با وجود سرمایه گذاری‌های تحقیقاتی عظیم، پیشگیری و کنترل این متابولیت‌های سمی قارچی دشوار است. با این حال، استانداردهایی وجود دارند که حد مجاز مایکوتوکسین ها در محصولات کشاورزی و مواد غذایی تعیین می‌کنند. شما با اندازه گیری مایکوتوکسین ها می‌توانید کمیت این مواد را با حد مجاز آنها در استاندارها تطبیق دهید. در این مقاله از وبسایت «رسوب آب» به اهمیت سنجش مایکوتوکسین ها و روش‌های اندازه گیری این مواد می‌پردازیم.
مایکوتوکسین ها چیستند؟
مایکوتوکسین ها ترکیبات سمی ناشی از متابولیت‌های ثانویه کپک‌ها هستند که طیف وسیعی از محصولات کشاورزی و غذایی را آلوده می‌کنند. مایکوتوکسین ها در صورت مصرف می‌توانند خطرات جدی برای سلامتی انسان‌ها و حیوانات داشته باشند. اثرات نامطلوب این ماده شامل مسمومیت حاد، مشکلات سلامتی طولانی مدت مانند آسیب کبد، سرطان و سرکوب سیستم ایمنی هستند.
آفلاتوکسین‌ها از خطرناک‌ترین و سرطان‌زاترین انواع مایکوتوکسین ها محسوب می‌شوند. از طرفی، اکراتوکسین‌ها که توسط گونه‌های آسپرژیلوس و پنی سیلیوم تولید می‌شوند، عامل اصلی آسیب‌های کلیوی هستند. فومونیزین‌ها عمدتاً از گونه‌های فوزاریوم ایجاد می‌شوند و با سرطان مری ارتباط دارند. زیرالنون که هورمون استروژن تقلید می‌کند و بر سلامت باروری تأثیر می‌گذارد. همچنین دی کسی نیوالنول (DON) در ایجاد مشکلات گوارشی نقش دارد.
انواع مایکوتوکسین ها عبارتند از:
- آفلاتوکسین‌ها
- اوکراتوکسین‌ها
- فومونیسین‌ها
- زیرالنون
- پاتولین
- سیترینین
- آلکالوئیدهای ارگوت
- استریگماتوسیستین
اهمیت اندازه گیری مایکوتوکسین ها
اطمینان از ایمنی غذا و خوراک از اهمیت بالایی برخوردار است. برای مقابله با این موضوع، بیش از 100 کشور مقرراتی را وضع کرده‌اند که بر وجود مایکوتوکسین ها در غذا و خوراک نظارت می‌کنند. در پاسخ به این مقررات، تقاضای فزاینده‌ای برای راه حل‌های قابل اعتماد و کارآمد جهت اندازه گیری مایکوتوکسین ها وجود دارد. اندازه گیری این مواد سمی راهی عالی برای تولید مواد غذایی سالم و جلوگیری از ضررهای مالی ناشی از کشت محصولات آلوده یا تولید انواع غذاها است.
مایکوتوکسین ها حتی در غلظت‌های پایین می‌توانند منجر به مسمومیت حاد، بیماری‌های مزمن و اثرات سرطان‌زا شوند. اندازه‌گیری و سنجش دقیق این مواد سمی در محصولات کشاورزی و غذایی به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از آلودگی کمک می‌کند، در نتیجه از سلامت عمومی محافظت به عمل می‌آید. در آزمایشگاه مواد غذایی رسوب آب می‌توانید از طریق روش‌های مختلف مایکوتوکسین ها را اندازه گیری کنید.
روش‌های اندازه گیری مایکوتوکسین ها
اندازه گیری انواع مایکوتوکسین با چند روش مختلف قابل انجام است که در ادامه به این آزمون‌ها اشاره می‌کنیم:
1. سنجش ایمونوسوربنت مرتبط با آنزیم (ELISA)
روش ایمونوسوربنت پیوندی با آنزیم (ELISA) یک روش پرکاربرد برای تشخیص مایکوتوکسین ها است. این آزمون از آنتی بادی‌ها برای شناسایی و کمیت مایکوتوکسین ها استفاده می‌کند. این فرآیند شامل اتصال یک آنتی بادی مخصوص مایکوتوکسین به یک سطح جامد و سپس افزودن نمونه تستی است. اگر مایکوتوکسین وجود داشته باشد، به آنتی بادی متصل می‌شود. این روش به دلیل سادگی، نتایج سریع و حساسیت بالا محبوبیت زیادی دارد.
2. کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC)
کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا یک روش بسیار دقیق برای اندازه گیری مایکوتوکسین ها است. در این روش، ابتدا نمونه تهیه می‌شود که معمولاً شامل استخراج و خالص‌سازی مایکوتوکسین ها خواهد بود. نمونه آماده شده سپس به یک سیستم HPLC تزریق می‌شود و در آنجا از ستونی تحت فشار بالا عبور می‌کند. مایکوتوکسین ها بر اساس برهمکنش آنها با مواد ستون جدا می‌شوند و توسط یک آشکارساز مناسب، اغلب UV یا فلورسانس شناسایی خواهند شد.
3. کروماتوگرافی گازی – طیف سنجی جرمی (GC-MS)
کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی (GC-MS) یک روش کاربردی برای تشخیص و تعیین کمیت مایکوتوکسین ها به ویژه آنهایی است که فرار هستند یا می‌توانند از طریق مشتق سازی فرار شوند. نمونه تحت آماده سازی قرار می‌گیرد که ممکن است شامل مشتق سازی برای افزایش نوسان پذیری و قابلیت تشخیص باشد. این روش حساسیت و توانایی بالایی برای شناسایی و تعیین کمیت مایکوتوکسین ها دارد.
4. کروماتوگرافی لایه نازک (TLC)
کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) یک روش سنتی و مقرون به صرفه برای آنالیز و اندازه گیری مایکوتوکسین ها است. نمونه در این روش روی یک صفحه TLC پوشیده شده با یک فاز ثابت، معمولا ژل سیلیکا اعمال می‌شود. سپس صفحه در یک سیستم حلال قرار می‌گیرد که مایکوتوکسین ها را در طول صفحه با بالا رفتن حلال حمل می‌کند. این کار منجر به جدا شدن مایکوتوکسین‌های مختلف می‌شود. انجام TLC ساده است و به تجهیزات پیچیده‌ای نیاز ندارد.
5. کروماتوگرافی مایع – طیف سنجی جرمی (LC-MS)
کروماتوگرافی مایع – طیف سنجی جرمی (LC-MS) قابلیت‌های جداسازی کروماتوگرافی مایع را با قدرت تشخیص طیف سنجی جرمی ترکیب می‌کند. در این روش نمونه آماده شده به سیستم LC تزریق می‌شود که در آن مایکوتوکسین ها بر اساس برهمکنش آنها با فاز مایع و ستون جدا می‌شوند. سپس مایکوتوکسین‌های جدا شده به طیف سنج جرمی وارد می‌شوند. دقت این روش نسبت به HPLC بیشتر است و به طور گسترده در محیط‌های تحقیقاتی کاربرد دارد.
6. بیوسنسورها
حسگرهای زیستی یک رویکرد نوآورانه برای اندازه گیری انواع مایکوتوکسین با استفاده از مولکول‌های بیولوژیکی مانند آنزیم‌ها، آنتی بادی‌ها یا اسیدهای نوکلئیک به عنوان عناصر شناسایی نشان می‌دهند. وجود مایکوتوکسین ها باعث ایجاد یک واکنش بیولوژیکی خاص می‌شود که منجر به تغییر سیگنال شده و در نهایت با غلظت مایکوتوکسین ها در نمونه ارتباط دارد. حسگرهای زیستی مزیت تجزیه و تحلیل لحظه‌ای و در محل را با حساسیت و دقت بالا ارائه می‌دهند. به همین دلیل روشی سریع برای غربالگری و اندازه گیری مایکوتوکسین ها است.
نکات مهم در اندازه گیری انواع مایکوتوکسین
در اندازه گیری مایکوتوکسین ها به نکات مهم زیر توجه کنید:
- هر یک از انواع مایکوتوکسین ها را بشناسید، زیرا هر کدام خواص شیمیایی منحصر به فردی دارند و در نتایج آزمایش تاثیر می‌گذارند.
- بر اساس نوع مایکوتوکسین و ماتریکس نمونه، حلال و روش استخراج مناسب را انتخاب کنید تا نتایج تست دقیق باشند.
- برای تعیین کمیت دقیق و قابل اعتماد از روش‌های معتبر مانند HPLC، LC-MS/MSیا ELISA استفاده کنید.
- مطمئن شوید که ابزارها با محلول‌های استاندارد کالیبره شده‌اند تا دقت اندازه گیری‌ها حفظ شده و نتایج قابل قبول باشند.
- تمیز بودن محیط آزمایشگاه و تجهیزات آزمایشی برای آنالیز مایکوتوکسین ها اهمیت زیادی دارد، زیرا بر نتایج موثر هستند.
- نمونه‌ها را در شرایط مناسب مثلاً خنک و خشک نگهداری کنید تا از تخریب مایکوتوکسین ها قبل از تجزیه و تحلیل جلوگیری شود.
اندازه گیری مایکوتوکسین ها در آزمایشگاه رسوب آب
صنایع کشاورزی و تولید مواد غذایی همچنان در برابر آلودگی به مایکوتوکسین ها آسیب پذیر هستند. پس مهم است که این مواد سمی در آزمایشگاه اندازه گیری شوند تا کمیت آنها از حد مجاز کمتر نباشد. با اندازه گیری مایکوتوکسین ها تحت تست‌های آزمایشگاهی مختلف می‌توانید کمیت این مواد را مشخص کنید و ببینید آیا محصولات کشاورزی و غذایی شما در حد مجاز هستند یا خیر. ما در رسوب آب با داشتن آزمایشگاه‌های پیشرفته و کادری مجرب به شما کمک می‌کنیم تا نمونه‌های تستی خود را با روش‌های مختلف آزمایش کنید و کیفیت محصولات خود را مورد بررسی قرار دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر با تیم مشاوران ما از طریق شماره ۷۷۶۴۶۱۰۲-۰۲۱ تماس بگیرید.