اخبار و مقالات

آزمایشBODفاضلاب چگونه انجام می شود ؟

آزمایشcod

آزمایشBODچگونه انجام می شود ؟

بررسی آزمایشBODوCOD

آزمایش BOD (اکسیژن خواهی بیولوژیکی) و COD (اکسیژن خواهی شیمیایی) فاضلاب از فاکتورهای مهم برای تعیین روش تصفیه فاضلاب می باشد. هر دو آزمایش BOD و آزمایش COD به طور کلی با میزان آلودگی های موجود در انواع پساب های بهداشتی و صنعتی و همچنین کیفیت آن ها در ارتباط مستقیم هستند. البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که آزمایش BOD و COD در حالی که با یکدیگر ارتباط دارند، دارای تفاوت‌ هایی نیز هستند. این دو فاکتور دارای نسبت خاصی با یکدیگر هستند که در ادامه مبحث این نسبت ها را بررسی خواهیم کرد. آزمایشگاه رسوب آب همکار سازمان ملی استاندارد ایران، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان دامپزشکی و دارنده گواهینامه 17025 آنالیز کامل آب و فاضلاب و پساب را به کمک استانداردهای روز دنیا را انجام می دهد.

بررسی آزمایش BOD آب

در پاسخ به این سوال که BOD آب چیست باید پاسخ داد، آزمایشBODکه مخفف کلمه biological oxygen demand است به مفهوم میزان اکسیژن خواهی بیولوژیکی فاضلاب می باشد. به میزان اکسیژنی که میکروارگانیسم نیاز دارد تا بتواند تمام مواد آلی که در فاضلاب موجود هستند را مصرف کند، اصطلاحاً آزمایشBODفاضلاب گفته می‌ شود. این مساله به این دلیل است که برخی از میکروارگانیسم های هوازی که در پساب ها زندگی می کنند، از اکسیژن موجود در فاضلاب به منظور تجزیه مواد آلی استفاده کرده و نهایتا در این وضعیت تصفیه بیولوژیکی رخ خواهد داد.

شایان ذکر است که می‌ توان در یک رابطه کلی به این مفهوم رسید که هرچه میزان BOD بیشتر باشد، مواد آلی فاضلاب بیشتر خواهند بود. در نتیجه این حالت پساب از کیفیت بسیار پایینی برخوردار است.

آزمایش اندازه گیری BOD به چه صورت است؟

بدون شک می توان گفت یکی از پرکاربرد ترین و گسترده ترین پارامترهایی که در مورد سنجش آلودگی مواد آلی اندازه گیری می شود، شاخصBOD می باشد که هم در آب های سطحی و هم در فاضلاب سنجش می شود. به طور کلی می‌ توان گفت این آزمایش یکی از روش‌ های زیست آزمونی می باشد که اندازه گیری اکسیژن مصرفی آب توسط میکروارگانیسم ها را شامل می‌ شود. همان گونه که ذکر شد این آزمایش در رابطه با باکتری های هوازی می باشد و بنابراین باید در حد ممکن رقیق سازی نمونه های فاضلاب های قوی را در این آزمایش انجام داد. به این دلیل که شرایط زیست محیطی طبیعی به منظور انجام فعالیت ارگانیسم ها و همچنین عوامل موثر بر سرعت اکسیداسیون بیولوژیکی مواد آلی فراهم شود.

در هنگام انجام آزمایش تعیینBOD لازم است که مواد سمی در نمونه وجود نداشته باشد pH، دما و شرایط اسمزی مطلوب باشد و همچنین مواد غذایی کمکی رشد باکتری مانند موادی از جمله فسفر، ازت و … در محیط موجود باشد. علاوه بر این تعداد کافی میکروارگانیسم ها نیز در روند انجام آزمایشBOD  بسیار موثر هستند.

آزمایشBOD

نحوه انجام آزمایش BOD

همان گونه که ذکر شد هدف آزمایشBOD میزان اکسیژن خواهی بیولوژیکی می باشد، بنابراین روش آزمایشBOD تعیین مقدار اکسیژن محلول می باشد‌. به طور کلی می توان گفت در این آزمایش میزان اکسیژنی که در نمونه وجود دارد بسیار حائز اهمیت است و از این رو باید در ابتدای کار بررسی شود که آیا رقیق سازی نمونه باید انجام بگیرد یا خیر. سپس می‌ توان آزمایش را به دو صورت انجام داد.

نحوه آزمایش BOD به دو صورت روش مستقیم و روش رقیق سازی می باشد. در روش مستقیم رقیق سازی در نمونه‌ هایی که میزان BOD آن ها از ۷ میلی گرم بر لیتر بالاتر نمی رود، لازم نمی باشد و در این موارد تنها هوادهی صورت خواهد گرفت. با کمک هوادهی، اکسیژن موجود در نمونه به میزان اشباع خواهد رسید. از جمله این آب ها می‌ توان به آب بسیاری از رودخانه ها اشاره کرد که در این دسته قرار گرفته و از روش مستقیم اندازه گیری می شوند. در آزمایش اندازه گیریBOD به روش مستقیم ابتدا باید نمونه‌ های مورد نظر را در بطری‌ های شیشه‌ای که مخصوص BOD هستند و دارای حجم ۳۰۰ میلی لیتر می‌ باشند، ریخت و در دمای ۲۰ درجه سانتی گراد هوادهی کرد‌. سپس در مرحله بعد بلافاصله باید اکسیژن محلول یکی از بطری ها اندازه گیری شده و بقیه آن ها برای مدت زمان پنج روز در انکوباتور قرار گیرند. بعد از گذشت ۵ روز از آزمایشBOD می توان میزان آن را با کمک فرمول زیر بدست آورد. لازم به ذکر است که این فرمول یکی از فرمول های BOD می باشد که در نمونه آن هیچگونه اصلاح یا تغییری صورت نگرفته و شرایط عینا مشابه شرایط زیست محیطی نمونه می باشد.

در روش دوم که روش رقیق سازی است، همان گونه که از نام روش پیداست باید نمونه رقیق سازی شود.  در این روش از آزمایشBOD  ابتدا بطری مورد نظر باید از آب رقیق شده پر شود. این آب از لحاظ میزان اکسیژن، اشباع می باشد و حاوی مواد مغذی مورد نیاز رشد بیولوژیکی میکروارگانیسم ها نیز است. به طور معمول در آزمایشگاه ها از چند رقت استفاده می‌شود تا پوشش تمام مقادیر ممکن در نظر گرفته شود. لازم به ذکر است که پیش از بستن درب بطری باید مقدار اکسیژن آن اندازه‌ گیری شود. سپس همانند روش قبلی بعد از گذشت ۵ روز غلظت اکسیژن محلول باید دوباره سنجیده شود. ذکر این نکته حائز اهمیت است که در خلال انجام آزمایشBOD دما باید به صورت ثابت و در دمای ۲۰ درجه سانتی گراد باشد. بنابراین نمونه‌ ها در ۵ روز طی شده باید در انکوباتور قرار گیرند. این مسئله به این دلیل است که سرعت واکنش های بیوشیمیایی با توجه به دماهای مختلف ممکن است، نتایج متفاوتی را به دست دهد. فرمول زیر، فرمولBODنهایی برای روش رقیق سازی می باشد که با کمک آن می توان میزان BOD را به دست آورد.

نکات مهم در آزمایش BOD

در آب هایی که حاوی کلر هستند باید پیش از انجام آزمایشBOD  کلر زدایی با کمک مواد احیا کننده صورت گیرد.

یکی از راحت ترین روش های انجام این آزمایش با کمک دستگاه های مخصوص می باشد. البته حتما باید استانداردهای نمونه برداری رعایت شود، تا نتایج بسیار دقیق به دست آید.

اندازه گیریBODبه روش وینکلر نیز روشی است که در صورت عدم دسترسی به دستگاه و با کمک برخی مواد شیمیایی صورت خواهد گرفت و در آخر با کمک فرمول میزان BOD محاسبه خواهد شد.

بررسی آزمایش COD و تفاوت آن با BOD

در پاسخ به این سوال که آزمایشCODچیست باید پاسخ داد که آزمایش COD میزان اکسیژن خواهی شیمیایی فاضلاب می باشد که از جمله فاکتورهای تاثیرگذار در تصفیه فاضلاب صنعتی است. به طور کلی می توان گفت این فاکتور میزان اکسیژن مورد نیاز مواد شیمیایی که در فاضلاب موجود هستند را تعیین می کند. با تعیین میزان COD می توان مشخص کرد که به وسیله چه روش ها و یا تجهیزاتی می توان میزان مواد شیمیایی که در پساب ها موجود هستند را کاهش داد. این در حالی است که در آزمایشBOD   مشخص خواهد شد که چه روش ها و تجهیزاتی به منظور تصفیه بیولوژیکی آب مورد نیاز هستند. لازم به ذکر است که آزمایشCOD  بر خلاف آزمایشBOD هیچگونه ارتباطی با میکروارگانیسم های فاضلاب نخواهد داشت. استانداردBODوCODنهایی تعیین کننده نوع رسیدگی لازم به آب می باشد.

آزمایشcod

آزمایشcod

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *