اخبار و مقالات

آزمایش آب آشامیدنی برچه اساسی انجام می شود؟ (استاندارد ۱۰۵۳)

آزمایش آب آشامیدنی

✅ آزمایش آب

آزمایش آب از جمله حیاتی ترین و مهم ترین انواع آزمایش در زمینه اصلاح کیفی آب مصرفی در موارد گوناگون تلقی می شود. همچنین شناخت و همکاری با یک آزمایشگاه آب که دارای مدرن ترین تجهیزات و روش ها است، می تواند تاثیر بسیاری در کیفیت محصولات تولیدی داشته باشد. این موضوع به صورت مستقیم با سلامت انسان گره خورده است. برخی از سوالات در زمینه آزمایش آب و آزمایش فاضلاب که در این مقاله به آن ها پاسخ داده ایم:

چرا باید کیفیت آب در آزمایشگاه آب کنترل و بررسی شود؟

علت اهمیت داشتن انجام آزمایش آب چیست؟

آزمایش فاضلاب چه اهمیتی دارد؟

 

چرا آزمایش آب و فاضلاب؟

ورود فاضلاب های تصفیه نشده به محیط زیست، بدون صورت گرفتن انواع آزمایش فاضلاب، طی سال های اخیر آلودگی های فراوانی را به وجود آورده است. این آلودگی ها به طور مستقیم برای بهداشت و سلامت انسان ها مضر بوده و موجب بیماری های فراوانی می شود. بنابراین آزمایش فاضلاب از جمله مهم ترین انواع آزمایش در این زمینه محسوب می شود.

همچنین سازمان جهانی بهداشت نیز همواره بر استفاده از آب های با کیفیت تاکید دارد. بنابراین آزمایش آب و همچنین آزمایش فاضلاب و میکروبی، اهمیت فراوانی داشته و در سرتاسر دنیا نیز متداول است.

به صورت کلی آب از منظر نوع مصرف به سه گروه مختلف تقسیم می شود:

  • آب آشامیدنی
  • آب صنعتی
  • آب کشاورزی

همانگونه که مصرف این آب ها با یکدیگر تفاوت دارد، هر کدام از آن ها دارای استاندارد انجام آزمایش آب مختلفی نیز هستند. به همین دلیل هنگام پذیرش نمونه آب در آزمایشگاه آب، حتما باید نوع کاربری آن نیز برای رعایت استانداردهای مربوطه لحاظ شود. تنها در این صورت آزمایش آب و آزمایش فاضلاب، موثر و دقیق واقع می شوند.

آزمایش آب در خصوص آب آشامیدنی

بی شک نتایج آزمایش آب آشامیدنی باید این موضوع را ثابت کند که نمونه استفاده شده در آزمایشگاه آب، از نظر ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی، منجر به عوارض و بیماری های متعدد در بدن انسان نمی شود. همچنین باید بررسی شود که عوارض ناشی از مصرف آب، در بازه زمانی کوتاه یا درازمدت موجب خطر و آسیب نباشد. استاندارد ملی ایران به شماره 1053 و 1011، مرجعی برای آنالیز آب آشامیدنی است. بد نیست بدانید کیفیت آب آشامیدنی توسط راهنمایی متغیرهای WHO تعریف شده اند.

آزمایشگاه رسوب آب دارای گواهی ایزو 17025، با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان دامپزشکی، مطابق با به روزترین استانداردهای دنیا، آزمایش های مربوط به آب معدنی و آب آشامیدنی بسته بندی شده را انجام می دهد.

همچنین آزمایشگاه رسوب آب امکان آزمایش آب مصرفی را بر اساس استانداردهای تعیین شده خواهد داشت. همانطور که قبلاً نیز گفتیم این آزمایشگاه طی یک همکاری نزدیک با سازمان های فوق، امکان برطرف ساختن نیاز واحدهای تولیدی آب آشامیدنی بسته بندی شده را به منظور تولید محصولی باکیفیت خواهد داشت.

آزمایش آب

آزمایش آب در خصوص آب صنعتی

استاندارد آزمایش آب صنعتی، با توجه به نوع هر صنعت، جداگانه تعیین می شود. آزمایشگاه آب و فاضلاب رسوب آب با توجه به زمینه آن صنعت که می تواند شامل صنایع نساجی، آبکاری، شیمیایی، فولاد، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و همچنین نیروگاه های مختلف باشد، استاندارد لازم را تعیین می کند. این آزمایشگاه با آزمایش فاضلاب و آب، نقش مهمی را در سلامت محیط زیست ایفا می کند.

آزمایش فاضلاب

آزمایش آب در خصوص آب کشاورزی

بی شک محصول تولید شده در فرآیند کشاورزی، از کیفیت آب استفاده شده تاثیر می پذیرد. این تاثیر می تواند بر روی مقدار محصول، محافظت محیط زیست و حاصلخیزی آن باشد. از جمله بزرگ ترین مشکل های موجود در کشاورزی، تجمع نمک و شوری محصولات است. این موضوع به علت وجود نمک حل شده در آب کشاورزی است که به صورت مستقیم تاثیر می گذارد.

به همین دلیل آزمایش آب و خاک کشاورزی امری بسیار ضروری و مهم تلقی می شود.

یکی از زیرمجموعه های شرکت رسوب آب، آزمایشگاه آنالیز آب است. این آزمایشگاه در زمینه انجام آزمایش آب کشاورزی و همچنین تفسیر نتایج نمونه ها در خصوص آب کشاورزی، می تواند منجر به پیشرفت و بهبود وضعیت کشاورزی شود. از جمله نکات مهم یکسان بودن هزینه آزمایش آب در این آزمایشگاه و تعرفه سازمان های دولتی است.

در آزمایش آب چه پارامترهایی باید اندازه گیری شود؟

در این قسمت پارامترهایی که در آزمایش آب باید مورد بررسی و اندازه گیری واقع شوند را تشریح کرده و در ادامه به توضیح هر یک از آن ها می پردازیم:

پارامترهای فیزیکی و شیمیایی متداول آب

پارامترهای عمومی معینی برای دسته بندی آب در یکی از گروه های آب آشامیدنی، صنعتی یا کشاورزی وجود دارد. از جمله این پارامترها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کدورت آب

جامدات بسیار ریزی در آب وجود دارد که ما با چشم غیرمسلح قادر به دیدن آن ها نیستیم. از دلایل پدید آمدن این ذرات در آب، می توان به فعالیت های بیولوژیکی میکروارگانیسم ها یا فعالیت های صنعتی و کشاورزی اشاره کرد. بنابراین از جمله مهم ترین فاکتورها در آزمایش آب، کدورت می باشد.

کدورت آب
رنگ آب

آب های سرچشمه گیرنده از مناطق باتلاقی، دارای رنگ هستند. بی شک این نوع آب ها برای مصارف آشامیدنی و یا صنعتی مناسب نخواهند بود. چنانچه بخواهیم از این آب ها در زمینه دیگری استفاده کنیم، ابتدا باید آن ها را تصفیه کنیم. همچنین وجود مواد معدنی همچون نیکل، آهن و مس می تواند به آب رنگ بدهد. ازجمله نکات مهم در خصوص اهمیت فاکتورهای رنگ و کدورت، آسیب به حیات آبزیان است. با این تفاسیر رنگ آب نیز باید حتما در آزمایشگاه آب مورد اندازه گیری و بررسی قرار گیرد.

طعم آب

به طور کلی طعم آب به وسیله ذائقه مصرف کننده تعیین می شود و واحد و محلول مقایسه ای برای اندازه گیری آن وجود ندارد. اما از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در طعم آب، وجود مواد آلی با منشأ جلبکی می باشد.

هدایت الکتریکی آب

با استفاده از هدایت الکتریکی آب، می توان در آزمایشگاه آب، کیفیت شیمیایی نمونه را اندازه گیری کرد.

سختی آب

کلسیم و منیزیم موجود در نمونه، به عنوان سختی آب در آزمایش ها در نظر گرفته می شوند. از جمله نگرانی های مصرف کنندگان خانگی و صنعتی، سختی موجود در آب است. این موضوع به علت خروج سختی آب از محلول و رسوب آن در شیرها، خروجی ها و مخازن صنعتی است.

pH آب

بررسی ph آب از اهمیت بالایی برخوردار است. این موضوع به علت تحت تاثیر قرار گرفتن تعدادی از نمک های کم محلول است. ph آب که همان نشان دهنده خاصیت اسیدی یا قلیایی بودن آن می باشد، از جمله فاکتورهایی است که حتما باید مورد اندازه گیری واقع شود.

همانطور که در تصویر زیر می بینید، می توان با استفاده از این شکل، اسیدی، بازی یا خنثی بودن نمونه آب را مشاهده کرد:

pH

  TDS آب

اندازه گیری مقدار غلظت آنیون ها و کاتیون ها در آزمایشگاه آب، به صورت وزنی می باشد. نمک های محلول در آب به طور معمول به صورت آنیون یا کاتیون هستند.

TSS آب

مواد معلق همانطور که از نامشان نیز پیدا است، در آب حل نشده و در آن غوطه ور می مانند. این مواد به مرور در سطح یا کف ظرف حاوی آب جمع می شوند. از جمله این مواد می توان به گل و لای، روغن، جلبک ها، باکتری ها و موجودات ریز از این قبیل اشاره کرد.

پارامترهای عمومی ای که در انجام آزمایش آب مورد بررسی قرار می گیرند را در جدول زیر مشاهده می کنید:

کدورت Turbidity پی اچ pH
سختی Hardness اکسیژن محلول Dissolved Oxygen
رنگ Color کل مواد محلول Total Dissolved Solid
دما Temperature کل مواد معلق Total Suspended Solid

اندازه گیری فلزات سنگین در آب

نمی توان گفت فلزات سنگین، تنها به علت فعالیت های انسانی به آب وارد شده اند. اما به طور معمول فعالیت های صنعتی اصلی ترین دلیل آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی به فلزات سنگین هستند. در آزمایش آب های صنعتی، ابتدا فلزات سنگینی که در آن صنعت بخصوص استفاده می شوند را بررسی و آزمایش می کنیم. در مرحله بعد آب تولیدی صنعت پس از تصفیه، به منظور استفاده در کشاورزی به محیط زیست وارد می شود.

فلزات سنگینی مثل آهن، منگنز، مس و روی چنانچه در غلظت های بالا در آب وجود داشته باشند، باعث مسمومیت انسان ها می شوند. در ویدئوی پایین می توانید آزمون فلزات سنگین را مشاهده کنید:

در این قسمت لیست فلزات سنگین مهمی که باید حتما در آزمایش آب مورد بررسی قرار گیرند را مشاهده می کنید:

آنتیموان Antimony منگنز Manganese
آرسنیک Arsenic نیکل Nickle
باریم Barium سرب Lead
کادمیوم Cadmium سلنیوم Selenium
کروم chrome روی zinc
مس copper آلومینیوم Aluminum
آهن Iron مولیبدن Molybdenum
جیوه Mercury وانادیم Vanadium

آنیون ها و کاتیون ها

نمک ها پس از این که در آب حل شدند، به صورت کاتیون و آنیون درمی آیند. سدیم، کلسیم و منیزیم جزو کاتیون ها بوده و کلرید، سولفات، نیترات، فسفات، بی کربنات، کربنات و هیدروکسید نیز جزو آنیون ها محسوب می شوند. چنانچه غلظت آنیون و کاتیون ها در آب زیاد باشد، مشکلات متعددی در مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی به وجود می آید. در این صورت باید آب مصرفی را با استفاده از روش هایی مانند اسمز معکوس تصفیه نمود.

آنیون ها

چنانچه در آب مزه گس وجود داشت، مربوط به آهن و آلومینیوم محلول در آن است. همچنین آلودگی های تازه ای که به آب وارد می شوند و همچنین تجزیه بی هوازی نیز از جمله مهم ترین دلایل بالا رفتن غلظت آمونیاک هستند. این اتفاق بیش از هر چیز به حیات ماهی ها آسیب زده و باعث مرگ آن ها می شود.

چنانچه نیترات موجود در آب نیز بالا باشد، با هموگلوبین موجود در خون واکنش می دهد. بر اثر این اتفاق هموگلوبین خون نمی تواند به سلول ها و بافت های بدن اکسیژن برساند. در ویدئوی زیر می توانید پروژه اندازه گیری مقدار نیتریت آب شهر تهران به وسیله آزمایشگاه رسوب آب را مشاهده کنید:

از جمله مهم ترین آنیون هایی که باید در آزمایش آب مورد اندازه گیری واقع شوند موارد زیر هستند:

نیترات Nitrate فسفات Phosphate
نیتریت Nitrite سیانید Cyanide
سولفات Sulfate بروماید Bromide
کلراید Chloride کربنات Carbonate
سولفیت Sulfite بی کربنات Bicarbonate
سولفید Sulfide فلوراید Fluoride
فسفرکل Total Phosphor یدید Iodide
کاتیون ها

همان طور که گفته شد بالا بودن سختی آب به علت وجود مقادیر بالای منیزیم و کلسیم در آن است. تلخی آب نیز به علت بالا بودن مقدار منیزیم موجود در آن اتفاق می افتد. همچنین رابطه سختی آب ارتباط مستقیمی با وجود بی کربنات و کربنات ها دارد. از جمله اتفاقات بدی که بر اثر بالا بودن سختی آب می افتد، تشکیل رسوب در تجهیزات صنعتی و ضرر زدن به صنایع مربوطه می شود. بنابراین آزمایش آب به منظور تعیین میزان غلظت آنیون ها و کاتیون ها بسیار اهمیت دارد. از جمله کاتیون های رایج در آزمایش آب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

سدیم Sodium
پتاسیم Potassium
کلسیم Calcium
منیزیم Magnesium
آمونیوم Ammonium

آزمایشگاه آب

میکروبیولوژی

از گسترده ترین و شایع ترین مخاطرات بهداشتی آب های آشامیدنی آلوده، بیماری های عفونی است. این بیماری ها بر اثر وجود باکتری ها، ویروس ها و میکروارگانیسم ها شیوع پیدا می کنند. عوامل ذکر شده غالباً از طریق فضولات انسان و حیوان وارد محیط زیست و در نتیجه آب آشامیدنی می شود. بی شک استفاده از این آب ها به منظور آشامیدن و یا تهیه غذا و در مرحله بالاتر حتی تماس با آن باعث بروز بیماری های متعددی در انسان می شود.

بنابراین از مهم ترین کارها در آزمایشگاه آب، آزمایش میکروبی است. از جمله روش های آزمایش میکروبی، می توان به آزمون MPN در آزمایش آب اشاره کرد. به همین جهت انجام آزمایش هایی مثل کلیفرم ها، کلیفرم گوارشی، سودوموناس، سالمونلا، باکتری های هتروتروف، اشرشیاکلی، تخم انگل و باکتری های احیا کننده سولفیت در آزمایش آب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

کل کلیفرم ها Total Coliform کلیفرم گوارشی Fecal Coliform
سودوموناس Pseudomonas سالمونلا Salmonella
باکتری های هنروتروف HPC اشرشیاکلی Escherichia Coli
تخم انگل Nematode باکتری های احیاکننده سولفیت SRB

مواد آلی:

با وجود اینکه برخی مواد آلی به شکل ذرات کلوئیدی هستند، اما بیشتر آن ها به صورت محلول در آب قرار دارند. مواد آلی منجر به ایجاد بو، رنگ و طعم نامطبوع در آب می شوند. بنابراین در آزمایش آب، اندازه گیری مواد آلی از اهمیت زیادی برخوردار است. به علت تنوع زیاد این مواد و همچنین نیاز به آزمایش های آب طولانی و پرهزینه، روش خاصی در پیش گرفته می شود. در این روش ناخالصی های آلی را با استفاده از چند آزمون شاخص گزارش می کنند. این آزمایش های شاخص در عین ارزانی و آسان بودن، نشانه های بسیار خوبی از آلودگی آب به مواد آلی در نظر گرفته می شوند. همچنین اندازه گیری اکسیژن خواهی زیست شیمیایی (BOD) ، اکسیژن خواهی شیمیایی (COD) ، DO و اندازه گیری کل کربن آلی (TOC) به منظور به دست آوردن مقدار مواد آلی موجود در آب مورد استفاده قرار می گیرند.

تری هالومتان ها THMS
مواد هیدروکربنی حلقوی Compound Polycyclic Aromatic
مواد آلی فرار Compound Volatile Organic
ترکیبات کلرینه شده PCBs
مواد آلی نیمه فرار Semi Volatile Organic Compound
کل هیدروکربن های نفتی Total Petroleum Hydrocarbons

آزمایشگاه رسوب آب

آزمایشگاه رسوب آب دارای گواهینامه ایزو 17025 در همکاری با سازمان ملی استاندارد ایران، سازمان دامپزشکی و سازمان حفاظت محیط زیست، به بررسی دقیق ترین آزمایش آب و آزمایش فاضلاب در مجهزترین آزمایشگاه ها می پردازد. همچنین این آزمایشگاه خدمات زیر را به صاحبان صنایع و واحدهای تولیدی ارائه می کند:

  • آزمایش آب های آشامیدنی و آب های معدنی بسته بندی شده
  • آزمایش آب آشامیدنی شرب شهری
  • آزمایش آب مورد استفاده در گاوداری، کشتارگاه ها و مرغداری
  • آزمایش آب و خاک گلخانه ها و امور کشاورزی
  • نمونه برداری دوره ای از سیستم تصفیه آب، مانند سیستم اسمز معکوس، نانوفیلتراسیون و… به منظور بررسی کارایی سیستم
  • آزمایش آب مراکز درمانی و بیمارستان ها
  • آزمایش آب های صنعتی و آزمایش فاضلاب ناشی از آن
  • آزمایش پساب های صنعتی و آزمایش فاضلاب به منظور ارائه به سازمان حفاظت محیط زیست در قالب خوداظهاری

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *